Resumo Tema 2

 Tema 2: A Formación da Terra.

2.1 Historia das ciencias xeolóxicas.

As primeiras teorías que no S XVIII explicaron a orixe das rocas e os cambios xeolóxicos foron influídas polo relato bíblico do diluvio universal: 

                                                                                                         

 1.- Neptunismo (Abraham Werner): atribuía a orixe das rocas á cristalización de minerais nos océanos, nun período temprano tras a creación.

2.- Catastrofismo (Georges Cuvier): di que a Terra se formou a través dunha serie de eventos violentos repentinos.

En contra desta posición bíblica:

3.- Plutonismo (James Hutton):  afirma que as rocas se formaban polo arrefriamento do magma do interior da Terra.

4.- Actualismo ou uniformismo ( Hutton e Lyell): as forzas naturais que actúan agora son as mesmas que actuaron no pasado.

2.1.2 Deriva continental.

Foi unha hipótese proposta por Alfred Wegener en 1912. Explicaba o movemento dos continentes sobre o manto.

Existían probas que confirmaban a súa hipótese, pero Wegener nunca chegou a explicar cal era o mecanismo que movía os continentes.

Tectónica de placas: é unha teoría global que explica a forma en que está estructurada a litosfera.

2.2 Formación do Sistema Solar e a Terra.

A teoría da acreción explica como as estrelas, os planetas e certos satélites se formaron a partir dunha nebulosa.

A Terra é o maior dos planetas interiores e creouse como todos os planetas restantes do Sistema Solar, fai aproximadamente 4.6 miles de millóns de anos. A Terra formouse pola colisión e fusión de fragmentos de rocas máis pequenos, dos denominados  planetesimales.

2.3 Estructura interna da terra

Podemos coñecer a estrutura interna a través da propagación das ondas sísmicas. Estas ondas xéranse debido á propagación das vibracións xeradas por un sismo.

Grazas ás ondas sísmicas podemos diferenciar 3 discontinuidades:

1.- Mohorovicic 

    2.-Guttemberg 

    3.-Wiechert - Lehman

2.4 Modelo xeoquímico

Divide á Terra en capas concéntricas basándose na súa composición. Estas capas son:

1.- Cortiza

  1.1 Continetal

  1.2 Oceánica

2.- Manto

  2.1 Superior

  2.2 Inferior

3.- Núcleo

  3.1 Interno

  3.2 Externo

2.5 O movemento das placas

A Litosfera é unha capa formada pola cortiza e a parte superior do manto, dun 100 km de espesor. Está dividida en 7 grandes placas (e algunhas máis pequenas) que non son estáticas senón que están en continuo movemento (de 2 a 20 cm por ano), o cal explica o movemento dos continentes que describira Wegener. 

As placas móvense debido ás correntes de convección do manto fundido, grazas á calor xerada desde o núcleo terrestre.

2.6 Bordos entre placas

1. Dorsais oceánicas: zona na que as placas se separan, é un bordo construtivo porque se crea litosfera a través da expulsión de magma.

2. Zonas de subducción: lugar onde dúas placas chocan, unha deslízase por baixo da outra. Son bordos destrutivos porque se destrúe litosfera.

3. Fallas transformantes: son bordos neutros porque non se crea nin se destrúe litosfera. Son desgarres do terreo nos que as placas deslízanse unha con respecto á outra.

 2.7 Fenómenos xeolóxicos.

A tectónica de placas é unha teoría global xa que explica, non só o movemento das placas e deríva continental, senón tamén os volcáns, terremotos, etc. Todos estes fenómenos están motivados pola mesma causa, a calor interna da Terra, que é o motor que move as placas litosféricas. 

2.8 Sismos.
 

Os sismos prodúcense nas zonas de subducción, dorsais oceánicas e fallas transformantes. Prodúcense porque as placas móvense, chocan ou se separan provocando tensións nas rocas, que se liberan de forma brusca rompendo as rocas e provocando os sismos. 

Para medir a enerxía liberada úsanse dúas escalas: 

• ESCALA RICHTER: mide a intensidade en base á amplitude das ondas que miden os sismogramas. Non ten límite aínda que o máximo rexistrado foi o de Valdivia (Chile) en 1960, de magnitude 9,6. 

• ESCALA MSK: mide a intensidade, en base aos danos producidos.

2.9 Volcáns.

Os volcáns fórmanse cando o magma procedente do manto ascende cara á superficie a través de fisuras na cortiza. O magma é unha mestura de materiais rochosos fundidos a unha temperatura duns 1000ºC, xunto con rocas sólidas e gases.

Pódense formar en:

a. Puntos quentes: En ocasións, unha pluma de magma pode alcanzar a superficie da litosfera, que pode provocar a aparición dunha cadea de volcáns baixo o océano, que poden dar lugar a illas.

b. Dorsais oceánicas: Ao longo das dorsais, poden formarse volcáns de fisura polos que emerxe lava moi fluída, de forma lenta, que ao arrefriarse forma a cortiza oceánica. 

c. Zonas de subducción: Danse dous tipos de situacións: 

-Cando a litosfera oceánica subduce baixo outra placa oceánica, fórmanse volcáns que orixinan arquipélagos en forma de arco.

-Cando a placa oceánica subduce baixo a placa continental, os volcáns fórmanse en cadeas montañosas.

 

2.10 Deriva continental e ciclo de Wilson.

O CICLO DE WILSON é unha descrición ordenada das etapas que dan lugar á formación das cadeas montañosas , así como a apertura e peche dos océanos, ao longo do tempo. 

Este ciclo divídese en varias etapas: